Biyomedikal mühendisliği, geleneksel mühendisliğin analitik deneyimlerinden yararlanarak, biyoloji ve tıpta karşılaşılan problemlerin çözümü için çalışan ve sağlık bakımı konusunda genel anlamda ilerlemeler sağlamayı hedefleyen bir mühendislik dalıdır.
Tıbbi teknoloji ihtiyaçlarının tanımlanmasında tıp dünyası ile yakın iş birliği halinde olması, hekimle ortak dili konuşabilmesi, biyomedikal mühendisliğine olan gereksinimi ortaya çıkarmaktadır.
Biyomedikal mühendislerine yönelik artan talep, toplumun yaşamın her alanında makine ve teknolojinin günlük kullanımına doğru kaymasıyla bağlantılıdır. Tıbbi ihtiyaçları ele almak için mühendislik ilkelerinin biyolojik bilgi ile birleşimi; yapay organlar, cerrahi robotlar, gelişmiş protezler, moleküler ve nano mühendislik, giyilebilir teknolojiler gibi devrim niteliğinde ve hayat kurtaran kavramların geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.
Bu alandaki çalışmaların derlendiği en önemli kaynaklardan olan Enderle ve Bronzino’nun “Biyomedikal Mühendisliğine Giriş” kitabında, biyomedikal mühendisleri; elektrik, kimya, optik, mekanik ve diğer mühendislik uygulamalarını biyolojik sistemlerde (insan ve hayvan) uygulayan kişilerdir. Hastanede çalışan biyomedikal mühendislerine ise klinik mühendisi denilmektedir.
Bu mühendislik dalını seçenler için en önemli etkenler; insanlara hizmet etme hazzı, canlı sistemlerle yapılan çalışmalarda görev alma ve en ileri teknolojileri tıbbi bakımın kompleks alanlarında uygulayabilme heyecanı olarak özetlenebilir.
Biyomedikal Mühendisliği Eğitimindeki Temel Başlıklar Nelerdir?
Biyomedikal mühendisliği multidisipliner başka bir ifade ile disiplinler arası bir bölümdür ve neredeyse temas etmediği alan yoktur. Temel dersler şu şekilde açıklanabilir:
• Biyomateryaller,
• Biyomekanik,
• Biyoelektrik mühendisliği,
• Biyomoleküler mühendislik,
• Klinik mühendislik,
• Biyomühendislik,
• Fiziksel modeller,
• Simülasyonlar ve kontrol mühendisliği,
• Biyosensörler,
• Biyomedikal enstrümantasyon,
• Rehabilitasyon mühendisliği,
• Protez cihazları ve yapay organlar,
• Tıp bilişimi,
• Tıbbi görüntüleme sistemleri,
• Biyoteknoloji,
• Elektromanyetik alanların biyolojik etkileri,
• Biyokimyasal taşınım olayları
Biyomedikal Mühendisliği İle İşbirliği İçinde Olan Alanlar Nelerdir?
Kimya mühendisliği, makine mühendisliği, elektronik mühendisliği, fizik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, metalürji ve malzeme mühendisliği, temel bilimlerden fizik, kimya, biyoloji, uygulamaları matematik ve tıpla ilgili tüm alanlar (anatomi, fizyoloji, plastik cerrahi, radyoloji, beyin ve sinir cerrahisi vb.). Her biri ayrı birer disiplin olarak da anılabilecek tüm bu alanların sağlık sektörü açısından ortak paydası, insan sağlığına katkıda bulunmaktır.
Biyomedikal mühendisi, biyolojik sistemleri daha iyi anlamak, modifiye veya kontrol etmek amacıyla elektrik-elektronik, mekanik, kimyasal, optik ve diğer mühendislik prensiplerini uygulamanın yanında; hastaların fizyolojik fonksiyonlarını izleyen ve tanı, teşhis ve tedavilerinde kullanılan tasarım sistemleri ve ürünleri geliştirir.
Biyomedikal mühendislerinin başlıca amaçları:
Tıp, diş hekimliği, eczacılık, veterinerlik, biyoloji gibi bilimlerde ortaya konan problemlere; fizik, kimya, matematik, mühendislik bilimlerinin temel ilkelerini uygulayarak bu problemlerin çözümünün, bunlarla bağlantılı olarak tanı ve tedaviye yönelik yeni yöntem, algoritma, cihaz ve yazılımların tasarlanıp geliştirilmesini sağlamak,
Hasta bakımının kalitesini ve etkinliğini artırmak amacıyla biyoloji ve tıp alanındaki problemleri analiz etmek ve çözümlemek,
Teşhis ve tedavi amaçlı tıbbi cihazların tasarımı, üretimi, bakım, onarım ve kalibrasyonu ile ilgilenmek,
Aynı zamanda fonksiyonlarını kaybetmiş organların veya dokuların yerine protez, yapay organ, kalp kapakçıkları, dental implantlar vs. tasarlayıp üretmektir.
Biyomedikal Mühendisleri Nerelerde Çalışır?
Biyomedikal mühendislerinin çalışma alanları, sağlık alanı olması nedeniyle hem özel kurumlarda hem devlet kurumlarında bulunmaktadır.
Biyomedikal mühendisleri,
Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumlarında biyomedikal mühendisi olarak,
Kamu ve özel sağlık kuruluşlarında kalibrasyon mühendisi, bakım onarım mühendisi veya teknik servis mühendisi olarak,
Özel firmalarda satış sorumlusu, klinik destek elemanı, aplikasyon sorumlusu, iş geliştirme sorumlusu, bölge satış sorumlusu, teknik servis elemanı/ sorumlusu/ müdürü, kalibrasyon elemanı olarak,
Ar-Ge mühendisi olarak,
Kamu tarafında, tıbbı cihazların standartları ve yönetmelikleri gibi mevzuat konularında mühendis olarak,
Akademisyen olarak,
Sağlık alanındaki sorunlara çözüm getirecek bir girişimcilik fikriyle kendi işlerini kurarak,
Tıbbı cihazların kalite ve uygunluk değerlendirmelerini yaparak görev alabilirler.
REFERANSLAR
Enderle, J., & Bronzino, J. (2012). Introduction to biomedical engineering. Amsterdam: Elsevier/Academic Press
BAU, (tarih yok), “BAU BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ: Disiplinlerarası Mühendislik”, erişim adresi: https://aday.bau.edu.tr/bolum-rehberi/bau-biyomedikal-muhendisligi-disiplinlerarasi-muhendislik/
Burç B., Karakaş, (20 Temmuz 2020), “Biyomedikal Mühendisliği Mezunu Ne İş Yapar? Nasıl Olunur? Biyomedikal Mühendisliği Olan Üniversiteler!”, erişim adresi: https://univerlist.com/tr/blog/biyomedikal-muhendisligi-mezunu-ne-is-yapar-nasil-olunur-biyomedikal-muhendisligi-olan-universiteler/
Deniz Ak, (31 Ocak 2020), “Biyomedikal Mühendisliği Nedir?”, erişim adresi: https://medium.com/@denizak/biyomedikal-m%C3%BChendisli%C4%9Fi-nedir-b372e4c3f34a
Enderle, J., & Bronzino, J. (2012). Introduction to biomedical engineering. Amsterdam: Elsevier/Academic Press.
İsa Aksu, (29 Temmuz 2020), “Biyomedikal Mühendisliği”, erişim adresi: https://medium.com/@isa.aksu/biyomedikal-m%C3%BChendisli%C4%9Fi-6ce7825418fe
Mendeley Careers, (17 Nisan 2018), “Biomedical Engineering: What is it and what are the career opportunities?”, erişim adresi: https://www.mendeley.com/careers/news/careers-jobs-field/biomedical-engineering-what-it-and-what-are-career-opportunities
Arif Koçoğlu, Ziya Telatar, Osman Eroğul (tarih yok). “Türkiye’de Biyomedikal Mühendisliği Eğitimi, Uygulamaları ve İstihdam”, erişim adresi: https://www.emo.org.tr/ekler/74980c7bece6a01_ek.pdf
Sultan Özkan, (11 Ağustos 2020), “Biyomedikal Mühendisi Kimdir?Ne İş Yapar?”,erişim adresi: https://levtems.com/biyomedikal-muhendisi-kimdir-ne-is-yapar/
Wikipedia, (5 Ekim 2020), “Biyomedikal Mühendisliği”, erişim adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Biyomedikal_m%C3%BChendisli%C4%9Fi
Gamze Nur Aydın
Biyomedikal Mühendisleri Derneği
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Temsilcisi